Kiedy zaginiony zostaje uznany za zmarłego

W myśl polskiego prawa, możliwość uznania osoby zaginionej za zmarłą jest możliwa. Regulacje w tej sprawie określa Kodeks Cywilny, a dokładnie Dział I, Rozdział III, art. 29 -32. Uznać można za zmarłego osobę zaginioną, jeśli minie ściślej określony okres czasu.

10 lat od końca roku kalendarzowego - zgodnie z zapisem Kodeksu Cywilnego, po takim czasie można zaginionego można uznać za zmarłego. Czyli od czasu kiedy osoba żyła, powinno minąć co najmniej 10 lat. Ponadto, jeśli wydarzyłoby się tak, że w chwili uznania za zmarłego, zaginiony ukończył 70 lat, musi upłynąć 5 lat. Jednocześnie należy zaznaczyć, że uznanie zaginionego za zmarłego nie może nastąpić przed końcem roku kalendarzowego, w którym zaginiony ukończyłby 23 lata.

Co w przypadku zaginięcia kiedy doszło do katastrofy?

Zupełnie inną kwestią jest w przypadku uznania zaginionego za zmarłego, gdy osoba zaginęła w wyniku jakiejś katastrofy. Jeśli osoba została uznana za zaginioną w trakcie podróży powietrznej lub morskiej w związku z katastrofą statku lub okrętu albo też w związku z innymi okolicznościami, może być uznana za zmarłą po upływie 6 miesięcy od dnia, w którym nastąpiła katastrofa lub inne szczególne wydarzenie.

Szczegółowo wygląda też określenie faktu, kiedy można stwierdzić, że doszło do katastrofy. Jest to bieg okresu sześciu miesięcy rozpoczynający się wraz z upływem roku od dnia, w którym statek lub okręt miał dotrzeć do wskazanego i określonego miejsca - portu. Jeżeli nie miał portu docelowego – bieg terminu sześciu miesięcy liczy się po upływie dwóch lat od dnia, w którym była ostatnia wiadomość o statku lub okręcie.

Jeżeli osoba zaginęła w związku z bezpośrednim niebezpieczeństwem dla życia, które nie jest przewidziane w paragrafach, może być uznana za zmarłą po upływie roku, licząc od dnia, w którym niebezpieczeństwo ustało lub według okoliczności powinno było ustać.

Sąd - postępowanie

Do uznania osoby zaginionej za zmarłą wymagane jest odpowiednie orzeczenie sądowe. To właśnie celem sądowego postępowania o uznanie za zmarłego jest stwierdzenie, czy zdarzenia, okoliczności i fakty, w których osoba zaginęła są na tyle odpowiednie i zasadne, aby na ich podstawie stwierdzić, że ta osoba nie żyje. Gdyby w toku postępowania okazało się, że śmierć osoby zaginionej jest niewątpliwa, wtedy sąd prowadzi dalsze postępowanie jako postępowanie o stwierdzenie zgonu. Postępowanie o uznanie zaginionego za zmarłego prowadzone jest przez sąd rejonowy w miejscowości, będącej ostatnim miejscem zamieszkania zaginionego.

Żeby zawiązało się postępowanie wyjaśniające czy zaginiona osoba nie żyje, należy złożyć odpowiedni wniosek. Każda osoba ma możliwość złożenia wniosku. Powinna ona mieć w takim uznaniu swój interes prawny. Na dodatek, wniosek ten może złożyć prokurator oraz Rzecznik Praw Obywatelskich. Wniosek o uznanie za zmarłego można zgłosić już rok przed końcem terminu, po upływie którego zaginiony mógłby zostać uznany za zmarłego. Wniosek o uznanie za zmarłego powinien zawierać następujące dane: imię, nazwisko oraz wiek osoby zaginionej, imiona jej rodziców, nazwisko rodowe matki, ostatnie znane miejsce zamieszkania i pobytu zaginionego, a także inne dane, niezbędne dla wniosku o wszczęcie postępowania. Ponadto, wniosek powinien zawierać opis okoliczności, w jakich dana osoba zaginęła.

Data śmierci

Według art. 31, zaginionego uznaje się za zmarłego w momencie, oznaczonym w orzeczeniu o uznaniu za zmarłego. Jako datę śmierci zaginionego uznaje się datę, która według okoliczności jest najbardziej prawdopodobna. Jeżeli nie ma żadnych danych – pierwszy dzień terminu, z którego upływem uznanie za zmarłego stało się możliwe.